Het klimaat van de wereld verandert. Zomers zullen heter worden en de toekomst kan meer extreem weer met zich meebrengen. Dit betekent dat het reguleren van de temperatuur in onze huizen en werkplekken steeds belangrijker wordt. De warmtepomp is een van de oplossingen hiervoor, omdat deze in de zomer kan koelen en in de winter kan verwarmen, en daardoor duurzamer is dan op aardgas gebaseerde centrale verwarming.
Helaas is de warmtepomp minder prettig voor het gehoor, omdat deze bewegende onderdelen bevat die trillingen veroorzaken. Dit betekent dat warmtepompen doorgaans geluid produceren. Als iedereen in een wijk een warmtepomp zou installeren, veroorzaakt het collectieve geluid van al deze installaties aanzienlijke geluidsoverlast, de zogenaamde "zoemwijken".
Geluidsoverlast is niet alleen vervelend, maar ook gevaarlijk. Onderzoek van de Wereldgezondheidsorganisatie toont aan dat geluidsoverlast eigenlijk op de tweede plaats staat op de lijst van gevaarlijke milieufactoren in Europa, direct na luchtvervuiling. Blootstelling aan geluidsoverlast veroorzaakt slaapproblemen en verhoogde stressniveaus. Uiteindelijk kan dit leiden tot ernstige aandoeningen zoals tinnitus (‘oorsuizen’) of hart- en vaatziekten. Dit betekent dat geluidsoverlast een stille moordenaar is.
Regelgeving rondom geluid
Gelukkig is de Nederlandse overheid zich in toenemende mate bewust van deze gevaren. In april 2021 zijn nieuwe voorschriften met betrekking tot geluidsniveaus van warmtepompen van kracht geworden. Het maximale geluidsniveau, gemeten bij de perceelgrens, is nu beperkt tot 40 dB(A). Dit geluidsniveau is vergelijkbaar met tjilpende vogels bij zonsopgang of zachte kantoorgeluiden.
Voor fabrikanten van warmtepompen vormen deze voorschriften een echte uitdaging. Vooral wanneer de afstand tot de perceelgrens klein is, bijvoorbeeld bij rijtjeshuizen of in een appartementencomplex. Momenteel produceren de meeste apparaten op de markt ongeveer 50 dB(A), wat vergelijkbaar is met een wasmachine tijdens het wasprogramma.
Oplossingen voor geluidsbeheersing in de vorm van geluidsisolerende behuizingen zijn beschikbaar, maar die behuizingen nemen veel ruimte in beslag en kunnen de prestaties van de warmtepomp negatief beïnvloeden: sommige modellen belemmeren de luchtstroom rond de warmtepomp. Zou het niet voordeliger zijn om het geluid bij de bron te dempen?
Maak het lawaai inzichtelijk
Om dit te kunnen doen, moet het geluid eerst inzichtelijk worden gemaakt: welke van de bewegende onderdelen is de bron en via welke paden verplaatst het geluid zich naar buiten? Hiervoor hebben we een meting uitgevoerd met onze akoestische camera Sorama CAM 64.
Nadat het gedrag van het geluid is geïdentificeerd, is het mogelijk om te focussen op oplossingen, zoals: een andere compressor die minder trillingen produceert, rubberen veren tussen de warmtepomp en de muur om koppeling van de trillingen naar het gebouw te voorkomen, verbeterde elektronica voor de ventilatorregeling om het timbre van de ventilator aangenamer te maken, of zelfs het gebruik van Helmholtz-resonatoren of meta-materialen (‘akoestische kristallen’) die het geluid bij specifieke frequenties absorberen.
Wat kunnen installatiebedrijven doen?
Het is zeer belangrijk om de warmtepomp los te koppelen van de muur of het dak waarop deze is gemonteerd. Het gebruik van hoogwaardige montagematerialen, zoals rubberen veren en montagebalken, kan jarenlange geluidsoverlast voorkomen. Een kleine akoestische camera kan worden gebruikt om de effectiviteit van deze componenten te verifiëren en ook om te controleren of de uiteindelijke installatie voldoet aan de nieuwe geluidsvoorschriften.
Wat kunnen fabrikanten doen?
Fabrikanten moeten zich bewust zijn van geluidsontwerp tijdens de ontwikkelingscyclus. Dit varieert van de selectie van de componenten en het ontwerp van de antitrillingsbehuizing tot validatie van de akoestische prestaties na productie. Zodra het geluidsgedrag van een product is geïdentificeerd, bijvoorbeeld met behulp van een akoestische camera, zijn de eerste verbeteringen vaak eenvoudig en kosteneffectief te realiseren. Dit biedt de mogelijkheid om stille werking van de warmtepomp als uniek verkoopargument te benutten, naast de voordelen voor het leefmilieu van de klanten.
Laten we samen stillere warmtepompen ontwerpen!